Mahonia pospolita (Mahonia aquifolium)- odmiany, uprawa i pielęgnacja

Mahonię pospolitą podziwiałem w okresie, kiedy jeszcze nie miałem pojęcia, że mahonia jest mahonią. W moich rodzinnych stronach nie był to popularny krzew, choć w zieleni miejskiej można było spotkać kilka okazów. Oczywiście najbardziej wyraziste były w okresie wiosennym, kiedy ukazywały się cytrynowe kwiaty, zebrane w szczytowe, groniaste kwiatostany.

Mahonia dekoracyjna nie tylko z kwiatów

Mahonia, określana także jako ościał,  zaliczana jest do berberysowatych, a jej rodzaj obejmuje kilkadziesiąt gatunków. W naszych ogrodach dominuje mahonia pospolita, (Mahonia aquifolium). W ogrodzie rodzinnym uprawiamy ją od wielu lat, a krzew zapewne otrzymaliśmy od miłośnika roślin, bo nie przypominam sobie, aby został zakupiony w centrum ogrodniczym.
Przez te lata uprawy mogę stwierdzić, że mahonia pospolita faktycznie nie jest zajmująca w uprawie ani kapryśna. Rośnie bezproblemowo, a jej dekoracyjność, zależnie od upodobań estetycznych, może być ceniona nawet przez cały rok kalendarzowy. Wiosną zachwyca kwiatostanami, jesienią owocami, a poza tym dekoracyjnymi, błyszczącymi liśćmi, które w początkowej fazie są jasnozielone, następnie ciemnozielone, a na okres zimy przebarwiają się (odcienie brązu, czerwieni).
Naturalne stanowiska mahonii pospolitej występują w Ameryce Północnej. Do Europy sprowadzona w XIX w., szybko stała się bardzo popularna i chętnie sadzona w parkach i ogrodach.

Mahonia pospolita (mahonia ostrolistna) najczęściej uprawianym gatunkiem mahonii w naszych ogrodach
Mahonia aquifolium jest najpopularniejszą przedstawicielką rodzaju Mahonia. Ze względu na swoją dekoracyjność, niewielkie wymagania, a także wysoką mrozoodporność, warto ją sadzić w ogrodach, parkach itp.
Krzew osiąga do około 1-1,5 m wysokości oraz trochę większą szerokość. Pokrój ma krzaczasty, pędy bardziej wyprostowane, słabo rozgałęzione.
Liście mahonii pospolitej złożone, składają się  z kilku mniejszych, sztywnych, skórzastych liści, ząbkowanych, z niewielkimi kolcami. Młode liście jasnozielone, starsze ciemnozielone, błyszczące, od spodu matowe.
Wiosną (kwiecień- maj) ukazują się groniaste kwiatostany, zachwycające cytrynową barwą. Obficiej kwitną krzewy posadzone w jaśniejszych zakątkach ogrodu. Kwiaty są pachnące i miododajne.
Od późnego lata,  krzew dekorują ciemne owoce z szaroniebieskim nalotem. Nie są popularne w kuchni, a zawierają dużo witaminy C i mogą zostać wykorzystane do przyrządzenia konfitur, soku, galaretek. W smaku są cierpkie. Owoce stanowią pożytek dla ptactwa.
Warto je sadzić w ogrodach ekologicznych (łatwa uprawa, małe wymagania, mała podatność na choroby, pożytek dla ptactwa).
Jesienią liście mahonii pospolitej przebarwiają się i zachwycają zmiennymi odcieniami czerwieni i brązu. Liście w większości utrzymują się przez całą zimę, więc są bardzo wartościowe w okresie, kiedy cieszą nawet niewielkie, barwne akcenty w ogrodzie.
Mahonia pospolita preferuje stanowisko półcieniste do zacenionego, choć poradzi sobie także na stanowisku słonecznym, jeżeli zapewnimy jej dostatecznie wilgotne podłoże, a w okresie zimy (zwłaszcza pod koniec, kiedy słońce intensywniej grzeje) będziemy cieniować, aby uchronić ją przed zgubnym działaniem suszy fizjologicznej.
Podłoże dla mahonii powinno być z dużym udziałem próchnicy, przepuszczalne, piaszczysto- gliniaste, nie za piaszczyste, nie za lekkie, gdyż w takim podłożu krzewy słabiej rosną i gorzej znoszą okres zimy.
U mnie podłoże zostało wzbogacone dobrze przerobionym kompostem.
Należy zaznaczyć, że zima w mniejszym lub większym stopniu odbije się na krzewie, zwłaszcza jak jest mroźna. Należy jednak zaznaczyć, że krzew szybko się regeneruje, a zazwyczaj problem dotyczy suszy fizjologicznej, przez którą krzew straci część liści.
Susza fizjologiczna polega na tym, że w okresie zimy, gdy podłoże jest zmarznięte, krzew nie ma jak uzupełnić niedoboru wody, która transpiruje z liści. Proces ten potęguje silne nasłonecznienie, a także wietrzne stanowisko.
W okresie jesiennym gdy aura charakteryzuje się brakiem opadów bądź też opady są znikome, należy przed nadejściem mrozów solidnie podlać krzew. Podobnie postępujemy w przypadku innych krzewów, charakteryzujących się zimozielonymi liśćmi.
Cięcie krzewu jest zazwyczaj zbędne i sprowadza się jedynie do usunięcia uszkodzonych pędów, zaschniętych, chorych liści. Zabieg ten najlepiej wykonać po kwitnieniu.
Krzew bardzo łatwo rozmnożyć. Gatunek  możemy rozmnożyć z nasion, ale zdecydowanie łatwiej jest skorzystać z odrostów korzeniowych czy też zrobić odkład, czy pobrać sadzonkę. Dzięki wegetatywnemu rozmnożeniu szybko uzyskamy kwitnący krzew. Rozmnażając roślinę generatywnie poprzez nasiona, kwitnący krzew uzyskamy dopiero po kilku latach.
Mahonia aquifolium nie jest podatna na choroby i szkodniki.
Krzew sprawdzi się w każdym ogrodzie. Można posadzić ją pojedynczo lub w grupie krzewów. Posadzona w grupie, lepiej sobie radzi w okresie zimy. Bywa wykorzystywana także na żywopłot, jak również do obsadzania wolnych przestrzeni pod koronami drzew. Mahonia bywa także sadzona w pojemnikach.
Krzew charakteryzuje się wolnym wzrostem. Posiada płytki system korzeniowy i nie lubi przesadzania.

Mahonie zakupioną w pojemniku można sadzić od wiosny do jesieni. Posadzona wiosną lepiej się ukorzeni, zaaklimatyzuje, a tym samym dobrze poradzi sobie w okresie zimy. Młode okazy należy otoczyć szczególną opieką. Pamiętamy o podlewaniu, a także o okryciu młodego krzewu na zimę. Sadźmy mahonie w zacisznych zakątkach ogrodu, gdyż mimo że są mało wymagające, to jeżeli zapewnimy  dobre warunki do wzrostu, będą piękniej i pokaźniej się prezentowały w ogrodzie, a także obficiej kwitły.

W sprzedaży można nabyć wiele ciekawych odmian mahonii pospolitej. Wybrane z nich: ‘Apollo’ (odmiana charakteryzująca się zwartym pokrojem, osiąga mniejsze rozmiary niż gatunek, a także posiada większe kwiatostany), ‘Smaragd’ (odmiana tak jak ‘Apollo’ także osiąga mniejszą wysokość), ‘Atropurpurea’ (odmiana ładnie się przebarwia jesienią).
Poza mahonią pospolitą w ogrodach uprawiana jest także mahonia rozłogowa (Mahonia repens) oraz zdecydowanie rzadziej mahonia pośrednia (Mahonia x media).
Więcej zdjęć znajdziesz tutaj.